Het Burgerweeshuis is ontworpen als een kleine stad; paviljoens en patio’s zijn gegroepeerd rondom een binnenstraat. Het iconische gebouw kenmerkt zich door een spel met tegenstellingen: het kleine is altijd onderdeel van het grote, grenzen tussen binnen en buiten vervagen, de overgang van open naar gesloten verloopt gefaseerd en er bestaat een wisselwerking tussen het interieur, het gebouw en het omliggende (stads-)landschap. In lijn met dit oorspronkelijke ontwerp is de binnenstraat ingericht als ontmoetingsplek voor de medewerkers en bevinden de werkplekken en vergaderplekken zich in de paviljoens. Met deze indeling is een omgeving gecreëerd, waarbij het gebouw een efficiënte en aangename invulling geeft aan de behoeftes van werken en (in)formeel ontmoeten.

Gelaagdheid

Bij de start van het project werd al snel duidelijk dat het gebouw met zijn uitgesproken architectuur en dwingende indeling voor de nodige uitdagingen zou zorgen. Uitgangspunt was om de originele kwaliteiten van het gebouw weer terug te brengen. Het resultaat is een gelaagd ontwerp.

In de basis is er door Wessel de Jonge architecten voor gekozen om onderdelen te elimineren, die de beleving van het gebouw in de weg zaten. Zo is het originele karakter van het gebouw weer naar boven gebracht. Oorspronkelijke elementen, zoals het ruwe metselwerk en de natuurstenen vloer in de binnenstraat, de betonnen architraven en de lichtkoepels zijn zoveel mogelijk bewaard gebleven. Ook de originele kastenwanden, aanrechtbladen en wandarmaturen bleven behouden en vormen gezamenlijk de eerste laag voor het verdere ontwerp.

Nieuwe interieurlaag

Om het voormalige weeshuis te transformeren tot een comfortabele werkplek voor BPD is het interieur beschouwd als een nieuwe laag die aan het rijksmonument is toegevoegd. Het strakke en sobere ontwerp sluit naadloos aan op de strenge ritmes, ruimtelijke ordening en maatvoering van de bestaande architectuur, waardoor een vanzelfsprekende eenheid is ontstaan.

Voor de vloeren in de paviljoens is gekozen voor betongrijze tapijttegels, die zorgen voor de juiste akoestiek en aansluiting op de zichtbare betonconstructie van het gebouw. Door in de basis te kiezen voor neutrale, koele kleuren en materialen, wordt de oorspronkelijke architectuur verder versterkt. In het tapijt zijn donkergrijze vlakken opgenomen die refereren aan het raster van de koepels in de paviljoens.

Nieuwe scheidingswanden zijn zo onzichtbaar mogelijk gedetailleerd om het spel met de grenzen tussen binnen en buiten en de subtiele ruimteovergangen zo min mogelijk te verstoren. Op de wanden zijn kleurige panelen aangebracht die de ruimtes verder differentiëren en bovendien een extra bijdrage leveren aan de akoestiek in de paviljoens. De duidelijke kleuraccenten die zijn toegepast op de wandpanelen, vormen een sterk contrast en geven een eigentijdse vertaling van het kleurgebruik uit de tijd van Aldo van Eyck.

Alle werkplekken zijn ingericht met meubilair dat goed aansluit op de sobere architectuur. Om de werkplekken de nodige (visuele en akoestische) beschutting te geven zonder de ruimtelijkheid van de architectuur te verstoren, zijn er schermen ontworpen die samen met de archiefkasten de ruimte verder indelen. De materialisering en belijning van de schermen refereert aan het oorspronkelijke vaste meubilair van het Burgerweeshuis. In de zitkuil zijn modulaire, leren zitelementen geplaatst, die aansluiten op de kleur van het aanwezige hout en bij de pure uitstraling van het beton.

Alle nieuwe toevoegingen zijn qua maatvoering en materiaalgebruik op elkaar én op het bestaande gebouw afgestemd, zodat deze tegelijkertijd als een familie van nieuwe toevoegingen herkenbaar zijn en zich toch op een vanzelfsprekende manier voegen in de bestaande architectuur.

BPD kunstcollectie

Als laatste ontwerplaag speelt de BPD Kunstcollectie een essentiële rol in de renovatie. De collectie kenmerkt zich door kunst waarin ruimte en architectuur centraal staan. Dankzij een zorgvuldige selectie van de getoonde werken vindt er een bijzonder samenspel met de architectuur plaats, zowel binnen als buiten het gebouw. In nauwe samenwerking is de kunst afgestemd op het kleurgebruik in de diverse ruimten.

De renovatie van het Burgerweeshuis heeft laten zien dat ogenschijnlijk stugge gebouwen, opgetrokken uit sober beton en ruw metselwerk het verdienen een nieuw leven te krijgen. Door terug te gaan naar de essentie van het Burgerweeshuis, zijn Wessel de Jonge en Ex Interiors in staat geweest om de kracht en eenheid van het Burgerweeshuis te bewaren en tevens een eigentijdse invulling aan het gebouw te geven.

Fotografie:  Roos Aldershoff / Alexander van Berge / Corne Bastiaanse / Jannes Linders